1.0 PENGENALAN
Model reka
bentuk pengajaran merupakan garis panduan ataupun satu set strategi yang
menjadi dasar pendekatan pengajaran untuk seseorang pengajar. Ia membekalkan
struktur secara langkah demi langkah "how
to practice" dan "how
to conduct".
Tujuan utama
reka bentuk pengajaran adalah untuk menghasilkan pengajaran yang berkesan bagi
membolehkan pelajar memperoleh kemahiran, pengetahuan dan sikap yang diharapkan
serta digemari oleh pelajar. Pengajaran yang dirancang dengan teliti dan
lengkap mewujudkan keyakinan, kepercayaan dan perasaan hormat pelajar terhadap
pengajar, sekaligus membina disiplin yang positif. Ini kerana pengajar dapat
melaksanakan pengajaran dengan lancar dan menarik serta tidak membazir masa dan
sistematik.
Gustafon telah membahagikan reka bentuk kepada tiga tumpuan,iaitu
model yang. berorientasikan bilik
darjah, model yang berorientasikan produk, dan midel yang berorientasikan
sistem. Terdapat banyak model reka bentuk pengajaran (Instructional Design
Models), antaranya ialah Model ADDIE, Model ASSURE, Model Reka Bentuk
Pengajaran, Dick & Carey , Model Reka Bentuk Pengajaran Dick & Carey , Model Reka
Bentuk, Pengajaran Kemp dan
Model ARCS.
Pada umumnya, semua RP memiliki ciri-ciri asas yang sama yang
berdasarkan teori dan penyelidikan. Richey (1986) telah menggariskan enam
elemen yang asas, iaitu menentukan keperluan pelajar, menentukan matlamat dan
objektif, membina prosedur penilaian, mereka bentuk dan memilih strategi
penyampaian, mencuba sistem pengajaran dan menilai keseluruhan sistem.
Dengan kata lain, reka bentuk pengajaran ialah proses tiga
peringkat, iaitu penentuan objektif yang jitu,perancangan pengajaran
pembelajaran, dan penilaian pengajaran pembelajaran.
2.0 MODEL REKA
BENTUK
Reka
bentuk pengajaran ialah satu proses sistematik menterjemahkan prinsip-prinsip
umum pengajaran-pembelajaran kepada bentuk perancangan bahan dan penyampaian
pembelajaran.
2.1 Model ADDIE
Model ADDIE merupakan proses generic yang perlu diubah
suai sebelum dapat digunakan. Model ADDIE mengandungi 5 peringkat:
a) analisis (Analysis),
-masalah
pengajaran dijelaskan, objektif dan matlamat pengajaran
ditetapkan. Persekitaran pembelajaran dan
pengalaman sedia ada
murid juga dikenal pasti.
b) reka bentuk
(Design),
-
Memberi tumpuan
kepada objektif pembelajaran, alat tafsiran, latihan, isi kandungan,
perancangan pengajaran-pembelajaran, dan pemilihan media, Peringkat ini
hendaklah dijalankan secara sistematik dan teliti.
c) perkembangan (Development),
-Melibatkan pemilihan dan penyatuan isi kandungan dan
teknologi. Program/ projrk akan melalui proses ujian dan percubaan. Hasil
maklum balas daripada ujian dan pervubaan akan digunakan untuk menjadi program
yang lebih baik.
d) pelaksaan ( Implementation),
-Prosedur latihan dibentuk. Latihan termasuk memahami
kurikulum, hasil pembelajaran, penggunaan media, cara penyampaian, dan proses
penilaian bagi pelajar. Kesemua alatan hendaklah dipastikan boleh digunakan dan
berfungsi.
e) penilaian (Evalution)
-Merangukumi 2 bahangian, iaitu penilaian formatif dan
penilaian sumatif. Penilaian formatif dilaksanakan sepanjang proses ADDIE pada
setiap peringkat. Penilaian sumatif diadakan dalam bentuk ujian untuk domain
khusus dan ini merupakan maklum balas daripada pelajar.
Model ini adalah
dinamik dan dapat diaplikasi untuk menyediakan modul atau program latihan
efektif.
2.2 Model Assure
Model ASSURE merupakan model RP
berasakan bilik darjah. Model ini dapat membantu guru merancangkan
pengajaran-pembelajaran dengan baik dan berkesan. Model ASSURE Mengandungi 6
langkah:
a) Analisis cirri pelajar
b) Nyatakan objektif pengajaran-pembelajaran
c) Pilih media dan bahan pengajaran-pembelajaran
d) Gunakan media dan bahan pengajaran-pembelajaran
e) Libatkan pelajar dalam proses pembelejaran
f) Nilai serta semak semula keberkesanan penggunaan media
dan bahan pengajran-pembelajaran.
2.3 Model Gagne, Briggs dan Wager (1992)
Terdapat 8 peringkat:
a) Peringkat 1 : Tentukan matlamat pengajaran
-Langkah-langkah yang perlu dilalui untuk mencapai
matlamat dan komponnen khusus matlamat tidak perlu dihuraikan.
b) Peringkat 2: Laksanakan analisis pengajaran
-Kenak
pasti langkah pengajaran bagi mencapai matlamat pengajaran.
c) Peringkat 3 : Kenal pasti tingkah laku/ cirri-ciri
pelajar/pengetahuan
sedia ada pelajar.
-Guru mengambil
kira dan merancang penyampaian pengajaran
selaras dengan
pengetahuan dan kemahiran serta keperluan
pelajar.
d) Peringkat 4: Bina objektif pengajaran-pembelajaran/ hasil
pembelajaran
-
Objektif pengajaran
dan pembelajaran menjadi panduan untuk guru menyediakan ujian bagi menilai
kerjayaan pengajaran dan pembelajaran.
e) Peringkat 5: Pilih kaedah penyampaian
-Strategi pengajaran–pembelajaran yang memusatkan
pelajar.
f) Peringkat 6 : Sediakan bahan pengajaran
g) Peringkat 7 : Rancangan dan laksanakan penilaian
formatif
-Penilaian formatif memberikan maklum balas semasa
proses pengajaran dan pembelajaran. Maklum balas ini dapat digunakan untuk
membetulkan atau menambahbaikan proses dan bahan pengajaran dan pembelajaran.
h) Peringkat 8 :Rancang dan laksanakan penilain sumatif
-Penilaian sumatif ialah penilai akhir kursus, unit
atau peringkat pembelajaran yang memberikan maklum balas tentang berkesanan
pengajaran dan pembelajaran secara menyeluruh.
3.0 RANCANGAN PENGAJARAN HARIAN
Mata Pelajaran
|
:
|
Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan
|
Tema
|
:
|
Hidup Bersama Di Sekolah Dan Masyarakat
|
Tajuk
|
:
|
Pemeliharaan Kebersihan dan Keceriaan Persekitaran
|
Standard Pembelajaran
|
:
|
i.
Melibatkan diri dalam
penjagaan kemudahan awam dan persekitaran.
ii.
Menjaga kemudahan awam
dan persekitaran.
|
Tarikh
|
:
|
20 September 2012
|
Masa
|
:
|
9.30 pagi – 10.00 pagi (30 minit)
|
Tahun
|
:
|
Tahun 5
|
Bilangan Murid
|
:
|
20 ( L : 6 P : 14 )
|
Penerapan Nilai
|
:
|
Kerajinan, bekerjasama, semangat menjaga keharmonian persekitaran
|
Elemen Teori Kecerdasan Pelbagai
|
:
|
Kecerdasan verbal lingustik, kinetik
|
Kemahiran Berfikir
|
:
|
menyelesaikan masalah , merumus, membuat klasifikasi/kategori
|
Kemahiran Belajar
|
:
|
Kemahiran menjawab soalan, mendengar, memerhati
|
Bahan Sumber Pengajaran dan Pembelajaran
|
:
|
Powerpoint, papan aktiviti ( tong
kitar semula)
|
Langkah
|
Isi Pelajaran
|
Aktiviti P&P
|
Catatan
|
Set Induksi
( ± 3 minit )
|
“Adakah murid-murid suka tempat ini?”
Jawapan yang disangka: Kebanyakan menjawab tidak.
“Apakah yang mengakibatkan tempat pembuangan sampah ini
menjadi kotor?”
“Adakah murid tahu sesetengah sampah mempunyai kegunaan
yang lain?”
“Apakah cara menguruskan tempat pembuangan sampah
dengan lebih baik dan berkesan?”
Jawapan yang disangka: Kitar Semula
|
1. Guru mempamerkan gambar tempat pembuang sampah.
2. Guru mengemukakan soalan.
|
BSPP :Powerpoint
TBK:
ð Verbal linguistik
Nilai :
ð Kerajinan
|
Langkah 1
( ± 7 minit )
|
“Apakah 5R?”
Reduse, Reuse, Recycle, Repair, Rethink
|
1. Guru memperkenalkan
dan menerangkan 5R kepada pelajar.
2. Guru menerangkan tentang kitar semula dan menjelaskan
kepentingan kitar semula.
|
BSPP :
ð Powerpoint
Nilai :
ð Kerajinan
ð Aktif
|
Langkah 2
( ± 10 minit )
|
“Apakah yang murid-murid dapat selepas menonton video
ini?”
|
1. Guru menayangkan video mengenai Kitar Semula.
2. Guru mempamerkan lirik lagu “Kitar Semula”.
3. Sesi nyanyian Lagu Kitar Semula dijalankan.
|
BSPP :
ð Powerpoint
Nilai :
ð Kerajinan
ð Aktif
|
Langkah 3
( ± 7 minit )
|
“Permainan ini bernama “Lets Throw”. Sekarang guru akan
memberi sekeping papan kepada setiap kumpulan. Terdapat 3 tong sampah dan pelbagai jenis
sampah sarap yang dilekat di atas papan itu. Murid-murid dikehendaki membuang
sampah-sarap ke dalam tong sampah yang betul.
|
1. Pelajar dibahagikan kepada 4 kumpulan.
2. Guru memberi arahan.
3. Permainan “Lets Throw” dijalankan.
4. Guru memeriksa jawapan pelajar.
|
BSPP :
ð Powerpoint
Nilai :
ð Kerajinan
ð Aktif
|
Penutup
( ± 3 minit )
|
“Kitar semula amat penting dalam kehidupan harian kita.
Kitar semula boleh dijalankan di sekolah dan rumah. Mari kita bermula di
kelas kita!!”
“Cikgu ingin kamu semua membuat tong sampah kitar
semula di kelas kita. Jom Kitar Semula!!”
|
1. Murid dikehendaki menyanyi lagu Kitar Semula sekali lagi.
2. Guru membuat rumusan.
3. Pemberian projek membuat sudut kitar semula di dalam
bilik darjah.
|
BSPP :
ð Powerpoint
Nilai :
ð Kerajinan
ð Aktif
|
Bahan 3D- papan tong kitar semula
 |
| Tong Kitar Semula |
 |
| Membahagikan Jenis Bahan Buangan Ke Dalam Tong Kitar Semula |
LAMPIRAN A
MODEL ASSURE
LANGKAH
|
HURAIAN MODEL
|
HURAIAN ANALISIS
|
1
|
A-
Analyse
learner( Analisis ciri-ciri pelajar)
|
·
Kumpulan sasar
terdiri daripada Tahun 5
·
Diandaikan
murid cisual oriented, kecerdasan sederhana.
·
Persekitaran
luar Bandar.
|
2
|
S-State objectives(menyatakan
objektif)
|
·
Klip video dan
board kitar semula dapat diganakna
dalam P&P Pendidikan Sivik dan Kewargenegaraan Tahun 5
·
Hasil pembelajaran:
i.
Melibatkan diri dalam
penjagaan kemudahan awam dan persekitaran.
ii.
Menjaga kemudahan awam
dan persekitaran.
·
Merangka aktiviti (guru &
murid ) sebagai bahagian daripada rancangan pengajaran (rujuk Lampiran D)
|
3
|
·
Sselect
Methids, Media & Materials (Memilih kaedah, Media & bahan)
|
·
Klip video
·
Klip video itu
digunakan dalam sesi pengajaran (boleh digabungkan dalam langkah 2)
·
Board kitar
semula
·
Board kitar
semula boleh digunakan dalam sesi pengajaran (boleh digabungkan dalam langkah
3)
|
4
|
U- Utilize Media &
Materials ( Menggunakan media dan bahan )
|
Dilakukan dalam sesi kemuncak
dalam pengajaran
|
5
|
r- Require Learner Particapation
(Memerlukan Penyertaan Pelajar)
|
Murid-murid dijemput bersama
untuk menonton hasilan tersebut semasa perkembangan .
|
6
|
E- Evalute & Revise (
Menilai dan Mengualngkaji)
|
Segala rspons pelajar dengan
rakan dalam sesi ini dicatat untuk membuat penambahbaikan .
|
LAMPIRAN B
PAPAN CERITA ( STORY BOARD)
BIL.
|
ULASAN SUARA
( NARRATION)
|
VISUAL
(video/animasi/gambar/foto)
|
AUDIO (muzik latar/ kesan khas)
|
JUMLAH MASA
|
CATATAN
|
|||
Skrip
|
Masa
|
Bahan
|
Masa
|
Bahan
|
Masa
|
|||
1
|
Permulaan
|
video
|
17s
|
|||||
2
|
Memperkenalkan tong kitar
semula
|
video
|
23s
|
|||||
3
|
Menjelaskan kegunnaan tong
kitar semula
|
video
|
36s
|
|||||
4
|
Nyanian lagu
|
video
|
34s
|
|||||
5
|
Pembuangan sampah ke tong kitar
semula mengikut jenis
|
video
|
122s
|
|||||
6
|
Penutup
|
video
|
20s
|
|||||
LAMPIRAN C
SENARAI SEMAK PENGGAMBARAN
BIL
|
BAHAN ( FOTO/VIDEO)
|
LOKASI
|
DESKRIPSI
|
JANGKA MASA
|
CATATAN
|
1
|
Skrin
permulaan
|
17s
|
|||
2
|
video
|
Memperkenalan
tong kitar semula
|
20s
|
||
3
|
video
|
Menjelaskan
kegunaan tong kitar semula
|
36s
|
||
4
|
video
|
Nyayian
lagu
|
34s
|
||
5
|
video
|
Membuang
sampah ke tong kitar semula
|
122s
|
||
6
|
video
|
penutuo
|
20s
|
LAMPIRAN D
RANCANGAN
AKTIVITI PENGAJARAN
LANGKAH
|
AKTIVITI
PENGAJARAN
|
KAEDAH
|
CATATAN
|
|
GURU
|
MURID
|
|||
SET INDUKSI
|
Guru menanya murid adakan suka tempat kotor dan cara
mengurus terbaik sampah sarap.
|
Murid menjawab soaaln.
|
Soal jaeab
|
|
LANGKAH 1
|
Guru menanya murid apakah maksud 5R dan kepentingan
kitar semula?\.
|
Murid jawab soalan
|
Soal jawab
|
|
LANGKAH 2
|
Guru menayangkan klip video “ tong kitar semula”.
Guru meminta murid menanyikan lagu Kitar Semula.
|
Murid menonton klip video.
Murid menanyi lagu Kitar Semula.
|
Tanyangan
Nyayian
|
|
LANGKAH 3
|
Guru minta murid
menyelesaikan aktiviti “Let throw” dalam kumpulan.
|
Murid menghasbiskan aktiviti selama 4 minit.
|
Berfikir
|
Terdapat banyak jenis sampah sarap, murid dihendaki
membuang sampah ke tong kitar semula yang tepat dengan meningati lagu kitar
semula.
|
PENUTUP
|
Guru merumud isi pelajaran
Guru mrminta murid membuat tong kitar semula.
|
|||
RUMUSAN
Sebagai satu disipin tersendiri, reka bentuk pengajaran telah
banyak berkembang, bergantung pada guru untuk memilih dan mengaplikasikan reka
bentuk yang sesuai digunakan dalam perancangan pengajarannya. Pemilihan yang
tepat pasti dapat menjadikan pengajaran dan pembelajaran bilik darjah berjalan
lancar dan berkesan. Pemilihan yang tepat juga akan dapat menjimatkan masa,
membantu pemahaman pelajar, mempercepat dan mengukuhkan pembelajaran.
Perancangan pengajaran-pembelajaran bilik darjah harus melibatkan
penentuan objektif,pemilihan isi pelajaran, media, dan kaedah selaras dengan
sasaran. Aplikasi model ASSURE dapat menjadikan perancangan pengajaran
pembelajaran berkesan. Penggunaan media juga digunakan dalam pengajaran dan
pembelajaran dalam kelas. Ia bukan
sahaja untuk meningkatkan minat dan pemahaman pelajar terhadap pengajaran guru,
malah penggunaan media dapat mengatasi pelbagai kekangan guru dalam menguruskan
pangajaran di billik darjah.
Kesimpulannya, perancangan pengajaran yang baik dapat menjamin
pencapaian objektif atau hasil pembelajaran yang dirancang. Guru yang
mengaplikasikan reka bentuk pengajaran dalam perancangan penyampaian pengajaran
akan dapat menjadikan pelajarnya jelas dan berkesan.
